Thông thường để kinh doanh hợp pháp thì sẽ cần thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh, tùy quy mô, ngành nghề kinh doanh mà sẽ lựa chọn đăng ký thành lập doanh nghiệp hoặc thành lập hộ kinh doanh. Tuy nhiên, đối với một số hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, không có địa điểm cố định thì không cần phải đăng ký kinh doanh. Vậy pháp luật quy định những trường hợp kinh doanh nào không cần giấy phép? Trong phạm vi bài viết này xin được chia sẻ các quy định liên quan.
Cơ sở pháp lý
Theo quy định của Luật thương mại 2005 tại khoản 3 Điều 2 về đối tượng thuộc trường hợp kinh doanh không cần đăng ký kinh doanh bao gồm cả những cá nhân hoạt động kinh doanh độc lập, thường xuyên và được hướng dẫn chi tiết tại Nghị định 39/2007/NĐ-CP quy định về hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh. Cụ thể theo mục 2 dưới đây.
Những trường hợp không phải đăng ký kinh doanh
Những cá nhân tham gia hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên sẽ không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh. Cụ thể cá nhân hoạt động thương mại là cá nhân tự thực hiện một, một số hoặc toàn bộ hoạt động kinh doanh liên quan đến mua bán, cung ứng hàng hóa, dịch vụ nhằm mục đích sinh lời và không thuộc các trường hợp phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật và không được gọi là “thương nhân”. Cụ thể sẽ gồm các hoạt động mua bán, cung ứng sau:
+ Mua bán vật dụng nhỏ lẻ không có hoặc có địa điểm cố định hay còn được gọi là hoạt động buôn bán vặt.
+ Mua bán đồ ăn, quà bánh, nước uống không có hoặc có địa điểm cố định hay còn được gọi là bán quà vặt.
+ Mua bán không có địa điểm cố định (gồm mua rong, bán rong hoặc mua bán rong); gồm cả công việc nhận tạp chí, sách báo, văn hóa phẩm của người đủ điều kiện kinh doanh để bán rong hay được gọi chung là buôn bán rong.
+ Mua hàng hóa từ nơi khác theo từng chuyến về bán cho người mua buôn hoặc lẻ hay còn được gọi là buôn chuyến.
+ Thực hiện một trong những hoạt động sau: bán vé số, chữa khóa, đánh giày, sửa chữa, rửa xe, trông giữ xe, chụp ảnh, vẽ tranh, cắt tóc, hoặc dịch vụ khác không có hoặc có địa điểm cố định.
+ Các hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên khác không phải đăng ký kinh doanh theo quy định.
Điều kiện kinh doanh đối với những trường hợp nêu tại mục 2 trên
Tương tự như những trường hợp kinh doanh phải đăng ký kinh doanh, thì những trường hợp không phải thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh cũng cần phải đáp ứng những điều kiện nhất định, cụ thể như sau:
+ Không được phép kinh doanh những hàng hóa, dịch vụ: (1) Thuộc danh mục hàng bị cấm kinh doanh; (2) Thuộc danh mục hàng bị hạn chế kinh doanh hoặc kinh doanh có điều kiện (kinh doanh có điều kiện sẽ cần đăng ký kinh doanh và đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành); (3) Hàng hóa kinh doanh là hàng giả, hàng nhái, không rõ nguồn gốc xuất xứ, quá hạn sử dụng hoặc không đảm bảo chất lượng, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
+ Không được phép có các hành vi gian thương trong việc cân, đo, đong đếm cũng như cung cấp thông tin không trung thực, sai lệch hoặc gây hiểu lầm cho người tiêu dùng về chất lượng thật của hàng hóa, dịch vụ hoặc bản chất của hoạt động thương mại mà mình đang kinh doanh.
+ Không được phép hoạt động kinh doanh tại các khu vực, địa điểm, tuyến đường thuộc các trường hợp dưới đây gồm:
(1) Khu di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng và khu danh lam thắng cảnh khác.
(2) Khu vực cơ quan nhà nước, cơ quan ngoại giao và các tổ chức quốc tế.
(3) Khu vực vành đai an toàn về đạn dược, vật liệu nổ, nhà máy sản xuất đạn dược, vật liệu nổ, doanh trại quân đội.
(4) Khu vực cảng biển, hàng không, cửa khẩu quốc tế, sân ga, bến đò, bến tàu, bến phà, bến xe hay trên các phương tiện vận chuyển khác.
(5) Khu vực bệnh viện, trường học, cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng.
(6) Nơi tạm dừng, đỗ xe của các phương tiện đang lưu thông
(7) Phần đường bộ gồm lối ra vào khu tập thể,chung cư; ngõ ngách, lề đường, vỉa hè, lòng đường đô thị, đường liên huyện, liên tỉnh, quốc lộ dành cho phương tiện giao thông (trừ khu vực cho phép hoạt động thương mại).
(8) Tuyến đường, khu vực đặt biển báo cấm hoạt động kinh doanh của các cá nhân.
(9) Khu vực không thuộc các trường hợp trên nhưng không được sự cho phép của tổ chức, cá nhân có quyền sử dụng khu vực đó.
+ Không được chiếm dụng, hay tự ý xây, lắp thiết bị và dụng cụ để tiến hành các hoạt động kinh doanh hay trưng bày hàng hóa tại mơi công cộng, đường giao thông, lối ra vào, thoát hiểm hoặc khu vực khác làm cản trở giao thông, bất tiện cho công đồng mất mỹ quan chung.
Lưu ý
Đối với những trường hợp kinh doanh không thuộc mục 2 nêu trên thì khi hoạt động kinh doanh sẽ phải thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp. Tùy quy mô, tính chất hoạt động, ngành nghề kinh doanh mà các tổ chức, cá nhân kinh doanh có thể lựa chọn một trong hai hình thức nêu trên.
Hộ kinh doanh sẽ phù hợp với các hoạt động kinh doanh có sử dụng dưới 10 lao động và kinh doanh một hoặc một số ngành nghề nhất định (trừ những ngành nghề có điều kiện phải đăng ký doanh nghiệp). Đối với những hoạt động kinh doanh sử dụng nhiều lao động và quy mô lớn hơn thì phải đăng ký doanh nghiệp.
